Jak walczyć z zaniżonym odszkodowaniem od ubezpieczyciela?

Ubezpieczyciele bardzo chętnie namawiają swoich klientów na podpisywanie coraz to nowych polis. Problem pojawia się zazwyczaj wtedy, gdy ubezpieczyciel nie chce w ogóle wypłacić odszkodowania lub robi to w zaniżonej wysokości. Co zrobić gdy odszkodowanie jest zaniżone? Czy ubezpieczony ma wówczas jakiekolwiek prawa?

Od czego zależy wysokość odszkodowania?

Prawo do odszkodowania zależy w głównej mierze od treści zawartej polisy ubezpieczeniowej. Wysokość przyznanego odszkodowania również zależy od ustaleń zawartych z ubezpieczycielem. W praktyce firmy ubezpieczeniowe szukają różnych sposobów na to, by uniknąć odpowiedzialności i wypłacić jak najmniejsze odszkodowanie.

Wysokość odszkodowania zależy także od okoliczności zdarzenia, które doprowadziło do szkody oraz zachowania samego ubezpieczonego. W przypadku, gdy poszkodowany również jest sprawcą szkody ubezpieczyciele mogą odmówić wypłaty jakiegokolwiek odszkodowania lub go zaniżyć.

Zgodnie z treścią art. 363 Kodeksu cywilnego naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.

Jak zauważył Sąd Najwyższy w postanowieniu 16 grudnia 2021 r. (sygn. akt III CZP 66/20) jakkolwiek obowiązek ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej polega na zapłacie odszkodowania, a więc na spełnieniu świadczenia pieniężnego (art. 822 § 1 KC), to jednak judykatura przyjmuje, że poszkodowany może, według swojego wyboru, żądać od ubezpieczyciela zapłaty kosztów hipotetycznej restytucji albo zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej ustalonej zgodnie z metodą różnicy. Przepis art. 822 § 1 KC modyfikuje normę wynikającą z art. 363 § 1 KC jedynie w ten sposób, że roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego przekształca w roszczenie o zapłatę kosztów restytucji.

Orzecznictwo zgodnie przy tym przyjmuje, że powstanie tego roszczenia, a tym samym zakres odszkodowania, nie zależą od tego, czy poszkodowany dokonał restytucji i czy w ogóle ma taki zamiar. Stosowanie art. 822 § 1 w zw. z art. 363 § 1 KC oznacza, że poszkodowany nie może jednak żądać zapłaty kosztów (hipotetycznej) restytucji w sytuacji, w której przywrócenie stanu poprzedniego byłoby niemożliwe albo też pociągało za sobą nadmierne trudności lub koszty. Ocena, czy koszty restytucji są nadmierne, zależy od okoliczności sprawy.

Odmowa lub zaniżone odszkodowanie – jak się odwołać

Jeśli ubezpieczony otrzyma odmowę wypłaty odszkodowania lub będzie ono zaniżone może wówczas odwołać się od wydanej decyzji. Warto w tym miejscu przypomnieć, że ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. Gdyby wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Jednakże bezsporną część świadczenia ubezpieczyciel powinien spełnić w terminie powyższym. Umowa ubezpieczenia lub ogólne warunki ubezpieczenia mogą zawierać postanowienia korzystniejsze dla uprawnionego niż określone w paragrafach poprzedzających. Jeśli ubezpieczyciel nie wyda decyzji co do wypłaty ubezpieczenia w ustawowym terminie przyjmuje się, że uznał on roszczenie poszkodowanego w całości, musi mu więc wypłacić jakiekolwiek odszkodowanie.

Zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. W przypadku, gdyby wyjaśnienie w ww. terminie, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. W terminie 30 dni zakład ubezpieczeń zawiadamia na piśmie uprawnionego o przyczynach niemożności zaspokojenia jego roszczeń w całości lub w części, jak również o przypuszczalnym terminie zajęcia ostatecznego stanowiska względem roszczeń uprawnionego, a także wypłaca bezsporną część odszkodowania.

Każda decyzja w przedmiocie wypłaty odszkodowania powinna zawierać w swej treści pouczenie o przysługującym poszkodowanemu prawie do wniesienia odwołania w konkretnym terminie. Zgodnie z treścią art. 819 KC roszczenia z umowy ubezpieczenia przedawniają się z upływem lat trzech.

W wypadku ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej roszczenie poszkodowanego do ubezpieczyciela o odszkodowanie lub zadośćuczynienie przedawnia się z upływem terminu przewidzianego dla tego roszczenia w przepisach o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym lub wynikłą z niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania. Bieg przedawnienia roszczenia o świadczenie do ubezpieczyciela przerywa się także przez zgłoszenie ubezpieczycielowi tego roszczenia lub przez zgłoszenie zdarzenia objętego ubezpieczeniem. Bieg przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia, w którym zgłaszający roszczenie lub zdarzenie otrzymał na piśmie oświadczenie ubezpieczyciela o przyznaniu lub odmowie świadczenia.

Odwołanie od decyzji ubezpieczyciela

Poszkodowany, który zdecyduje się złożyć odwołanie od decyzji przyznającej mu zaniżone odszkodowanie powinien zebrać wystarczającą ilość argumentów potrzebnych do przekonania ubezpieczyciela, aby zmienił swoje stanowisko w sprawie. Odwołanie tego rodzaju wymagają bowiem stosownego uzasadnienia, nierzadko przedstawienia odpowiednich dowodów, które będą przemawiały na korzyść ubezpieczonego.

Odwołanie może być sporządzone samodzielnie przez poszkodowanego, nie istnieje w tym zakresie żaden obowiązek korzystania z pomocy prawnej. Oczywiście jeśli ubezpieczony nie czuje się na siłach może wspomóc się działaniami adwokata lub radcy prawnego.

Obecne przepisy wskazują, że odwołanie od decyzji ubezpieczyciela można złożyć na kilka różnych sposobów:

• ustnie, np. w oddziale ubezpieczyciela przed wyznaczonym pracownikiem lub telefonicznie,
• elektronicznie, np. przy pomocy specjalnego formularza udostępnianego przez ubezpieczyciela,
• pisemnie poprzez wysłanie odwołania na adres ubezpieczyciela, pamiętajmy wówczas, aby skorzystać z listu poleconego lub doręczyć pismo ubezpieczycielowi osobiście za pokwitowaniem.

W odwołaniu konieczne jest podanie numeru sprawy oraz zwięzłe opisanie zdarzenia wywołującego szkodę. Warto posługiwać się terminami oraz przepisami konkretnych ustaw, na czele z regulacjami zawartymi w Kodeksie cywilnym. Odwołanie może, choć nie musi zawierać załączniki np. w postaci dodatkowej dokumentacji, która do tej pory nie była wykorzystana w sprawie. Na końcu poszkodowany składa swój własnoręczny podpis. Bardzo często w odwołaniach od decyzji ubezpieczyciela wykorzystuje się ekspertyzy i opinie rzeczoznawców wynajmowanych przez osoby poszkodowane. Pamiętajmy jednak, że choć takie środki dowodowe mogą być przekonywujące to jednak nie są wiążące względem ubezpieczyciela – nie musi ich w ogóle uznawać.

Ubezpieczyciel powinien rozpatrzeć złożone odwołanie w ciągu 30, a w skomplikowanych sprawach w ciągu 60 dni. Po upływie tych terminów brak odpowiedzi ze strony ubezpieczyciela jest uznawany za przyjęcie odwołania, a więc de facto pełną zgodą z roszczeniami odwołującego się. Jeśli ubezpieczyciel nie uwzględni złożonego odwołania poszkodowanemu zostaje już tylko droga sądowa na załatwienie swojej sprawy. W tym celu konieczne stanie się złożenie pozwu o zapłatę odszkodowania do właściwego sądu, którym jest co do zasady sąd miejsca siedziby ubezpieczyciela jako podmiotu pozwanego. Jeśli wartość dochodzonego odszkodowania nie przekracza kwoty 75 000 zł właściwym będzie sąd rejonowy, gdy wartość tę przekroczymy – sąd okręgowy.

Podsumowanie

Zaniżenie odszkodowania lub odmowa jego wypłaty przez ubezpieczyciela daje prawo poszkodowanemu do wniesienia odwołania od takiej decyzji. Termin i sposób wniesienia odwołania powinien być określone w treści decyzji wydanej przez ubezpieczyciela. Jeśli odwołanie okaże się nieskuteczne sprawę można zawsze skierować do właściwego sądu rejonowego lub okręgowego.

Podstawy Prawne

• Art. 366 KC, Art. 819 KC, Art. 822 KC

FAQ

Gdzie zgłosić zaniżone odszkodowanie?

Jeśli poszkodowany uważa, że otrzymał zbyt niskie odszkodowanie powinien złożyć odwołanie do swojego ubezpieczyciela, w którym zażąda wypłaty wyższego świadczenia pieniężnego.

Jak napisać odwołanie od zaniżone odszkodowanie?

Odwołanie od zaniżonego odszkodowania powinno zawierać dane stron toczącego się postępowania, numer sprawy, informację o wydanej decyzji ws. odszkodowania oraz uzasadnienie żądania zapłaty wyższego odszkodowania.

Gdzie można złożyć skargę na ubezpieczyciela?

Skargi na ubezpieczycieli można składać do Rzecznika Finansowego.

Czym zajmuje się Rzecznik Praw Ubezpieczonych?

Od 2015 r. w Polsce nie funkcjonuje już nazwa Rzecznika Praw Ubezpieczonych, lecz Rzecznik Finansowy. Jest to organ, który ma za zadanie m.in. przyjmować skargi w zakresie usług świadczonych przez ubezpieczycieli na terenie Polski.

Jak napisać skargę do Rzecznika Finansowego?

Skarga do Rzecznika Finansowego jest pismem, które składa się na urzędowym formularzu. Gotowy wzór takiego pisma odnajdziemy na oficjalnej stronie internetowej Rzecznika Finansowego.