Umowa sprzedaży samochodu: jak uniknąć nieuczciwych sprzedawców?

Prawo

29Maj

Sprzedaż lub kupno samochodu to transakcja, która wymaga odpowiedniej dokumentacji. Umowa kupna-sprzedaży samochodu jest jednym z najważniejszych dokumentów, który musi być podpisany przy zakupie bądź sprzedaży pojazdu.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o umowie kupna-sprzedaży auta, koniecznie przeczytaj nasz artykuł. Znajdziesz w nim wszystkie niezbędne informacje o tym, jakie są najważniejsze elementy takiej umowy oraz na co zwrócić szczególną uwagę.

Jakie są podstawowe elementy umowy kupna auta?

Umowa sprzedaży, bo tak poprawnie powinniśmy ją formułować, należy do kategorii nazwanych umów prawa cywilnego. W praktyce oznacza to, że treść każdego takiego kontraktu będzie musiała pozostawać w zgodzie z aktualnymi przepisami Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z treścią art. 535 KC przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Do głównych elementów każdej umowy sprzedaży zaliczymy więc określenie jej przedmiotu, stron oraz ceny.

Umowa sprzedaży jest umową wzajemną, gdyż świadczenie jednej strony polegające na przeniesieniu prawa własności rzeczy (akcji) dokonuje się w zamian za świadczenie drugiej strony, która zobowiązuje się do zapłacenia ceny (art. 535 § 1 KC.). Sprzedawca jest więc wierzycielem z tytułu zapłaty ceny i jednocześnie dłużnikiem z tytułu przeniesienia własności i wydania rzeczy (akcji). Z kolei kupujący jest wierzycielem mogącym domagać się przeniesienia własności rzeczy, a jednocześnie dłużnikiem z tytułu zapłaty ceny. Swoista cecha umów wzajemnych polega na tym, że obie strony zobowiązują się w taki sposób, że świadczenie jednej z nich ma być odpowiednikiem świadczenia drugiej (art. 487 § 2 KC.).

Obowiązek zapłaty ceny należy do świadczenia głównego umowy sprzedaży, a postanowienie umowy regulujące cenę należy do elementów przedmiotowo istotnych (essentialia negotii), zatem nieważność umowy w tej części powoduje nieważność całej umowy. Essentialia negotii to najprościej mówiąc te składniki umowy sprzedaży, które mają znaczenie zasadnicze i w związku z tym muszą się w takiej umowie znaleźć (składniki przedmiotowo istotne). Zgodnie z art. 535 KC jednym z koniecznych składników umowy sprzedaży jest oznaczenie jej przedmiotu. Co do zasady przedmiotem takiej umowy są rzeczy, jednak mogą to być także przynależności rzeczy, pobrane pożytki naturalne, czy też prawa zbywalne i energia.

Drugim składnikiem przedmiotowo istotnym w umowie jest cena. Oznacza to, że istnieje obowiązek oznaczenia ceny w umowie sprzedaży. Przy czym cena jest zawsze pewną oznaczoną sumą pieniędzy. Jeżeli strony nie wskazały w umowie podstaw do ustalenia ceny, np. przez wskazanie, że przedmiotem sprzedaży jest samochód o wartości rynkowej, która to cena określona została jako rażąco zawyżona, a przez to naruszała zasady współżycia społecznego, a to zasady słuszności, lojalności i uczciwego obrotu, to w tej sytuacji są podstawy do przyjęcia, że cała umowa sprzedaży samochodu jest nieważna, zatem nie obowiązują również postanowienia dotyczące kar umownych.

Strony umowy sprzedaży w ramach swobody umów mogą w sposób dowolny, z ograniczeniami wynikającymi z art. 3531 KC, kształtować treść łączącego ich stosunku prawnego, w tym także cenę sprzedaży. Polskie prawo w szczególności nie zakazuje zawierania umów niekorzystnych, dlatego sama dysproporcja między wartością określonych w umowie wzajemnych świadczeń stron nie jest wystarczającym powodem dla zakwestionowania skuteczności umowy.

Co należy zawrzeć w umowie kupna-sprzedaży auta?

W umowie sprzedaży auta konieczne jest poprawne opisanie stron transakcji, mogą nimi być zarówno osoby fizyczne jak i osoby prawne. Pamiętajmy, że jedna ze stron jest określana mianem sprzedającego, a więc osoby, która przenosi własność swojego samochodu. Druga strona to oczywiście kupujący, czyli podmiot, który ową własność nabywa.

Umowa sprzedaży auta może być zawarta w zwykłej formie pisemnej, co oznacza, że w tym zakresie wizyta w kancelarii notarialnej nie jest konieczna.

W umowie sprzedaży niezwykle ważne jest określenie ceny, która nie zawsze musi pokrywać się z faktyczną wartością sprzedawanego pojazdu. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że kupujący jest zobowiązany do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC), który wynosi 2% od wartości rynkowej auta. Jeśli cena pojazdu zostanie zaniżona w umowie to urząd skarbowy i tak będzie mógł ją zweryfikować i podnieść wartość samochodu, co w praktyce będzie oznaczało konieczność zapłaty wyższego PCC.

Cena pojazdu może zostać określona nie tylko w polskiej walucie, ale także i każdej innej obowiązującej na świecie. Dopuszczalne jest przy tym stosowanie zaliczek lub zadatków oraz rozłożenie płatności na raty. Kupujący i sprzedający mogą wspólnie ustalić w jakiej formie dokonana zostanie zapłata – czy gotówką, czy też przelewem bankowym.

Równie istotny jest dokładny opis sprzedawanego pojazdu oraz wskazanie czy zawiera on dodatkowe elementy np. zestaw opon zimowych lub letnich. Strony powinny wskazać w umowie z jakim autem mamy do czynienia, jaki jest jego przebieg, numer nadwozia, kolor, wiek oraz czy posiada jakiekolwiek uszkodzenia, które są znane kupującemu.

Strony umowy sprzedaży mogą w swojej umowie zawrzeć także inne postanowienia, byleby tylko były one zgodne z obowiązującym prawem i zasadami współżycia społecznego. Dobrym przykładem będzie chociażby udzielenie gwarancji na sprzedawany pojazd albo zastosowanie kar umownych w przypadku niewykonania zobowiązania przez którąkolwiek ze stron. Umowa może również przewidywać prawo do odstąpienia.

Jak przebiega transakcja kupna-sprzedaży auta?

Transakcja kupna-sprzedaży auta opiera się przede wszystkim na podpisaniu stosownej umowy sprzedaży w co najmniej dwóch egzemplarzach (po jednym dla każdej ze stron zobowiązania). Przed złożeniem podpisów warto jednak, by przyszły nabywca pojazdu sprawdził jego stan techniczny – ukrywanie wad wiąże się z odpowiedzialnością sprzedawcy z tytułu rękojmi.

Po sprawdzeniu dokładnej treści umowy sprzedaży auta i złożeniu podpisów prawo własności pojazdu przechodzi na kupującego. Musi on w ciągu 14 dni od podpisania umowy zapłacić należny podatek od czynności cywilnoprawnych do właściwego dla siebie urzędu skarbowego – konieczne będzie także złożenie kopii zawartej umowy.

Kolejną formalnością do załatwienia jest zgłoszenie transakcji nabycia samochodu do właściwego urzędu miasta lub gminy (wydziału komunikacyjnego) w ciągu 30 dni od podpisania umowy. Równie ważne jest poinformowanie ubezpieczyciela o konieczności zawarcia polisy OC (w terminie 14 dni od zawarcia umowy), chyba, że sprzedawca przepisał ją na kupującego.

Jakie są obowiązki sprzedającego w umowie kupna-sprzedaży auta?

Sprzedający auto musi przede wszystkim przekazać faktyczne posiadanie pojazdu w ręce kupującego. W zależności od ustaleń zawartych w umowie może to zrobić albo tuż po podpisaniu umowy, albo w oznaczonym późniejszym czasie np. po zapłacie całości ceny przez kupującego. Równie istotne jest wydanie wszelkiej posiadanej dokumentacji pojazdu, jak i przypisanych do niego akcesoriów (np. kompletu kluczyków lub dodatkowych kół czy opon).

Jakie są obowiązki kupującego w umowie kupna-sprzedaży auta?

Kupujący musi przede wszystkim zapłacić ustaloną cenę na rzecz sprzedawcy. Powinien to zrobić zgodnie z warunkami ustalonymi w treści umowy sprzedaży. Jego obowiązkiem jest także terminowe załatwienie formalności z urzędem skarbowym, urzędem miasta lub gminy oraz ubezpieczycielem. Równie istotne jest odebranie pojazdu od sprzedającego w wyznaczonym miejscu i dniu – w tym zakresie problemy się jednak raczej nie pojawiają.

Podsumowanie (na co warto zwrócić szczególną uwagę)

Umowa sprzedaży samochodu jest najczęściej pojawiającą się umową cywilną w Polsce. Jej podstawowym celem jest przeniesienie prawa własności pojazdu ze sprzedającego na kupującego. Cechą charakterystyczną tego zobowiązania jest oczywiście obowiązek zapłaty ceny za zakup auta oraz podatku od czynności cywilnoprawnych. Umowa sprzedaży pojazdu może zostać zawarta w zwykłej formie pisemnej.

Podstawy prawne

  • Art. 487, 535 i n. Kodeksu cywilnego

FAQ

Czy zawsze potrzebna jest umowa kupna sprzedaży samochodu?

Umowa sprzedaży pojazdu jest niezbędnym dokumentem do tego, aby skutecznie i legalnie przenieść własność oznaczonego pojazdu na nową osobę. W razie wątpliwości możemy odczytać z jej treści jakie były zamiary stron takiej transakcji.

Czy sprzedaży kupna samochodu musi być pisemna?

Prawo pozwala, aby umowa sprzedaży samochodu została zawarta w formie ustnej. Ze względów bezpieczeństwa zaleca się jednak, aby taka transakcja przybierała jednak postać pisemną.

Czy umowa sprzedaży samochodu może być online?

Umowa sprzedaży pojazdu może zostać zawarta online, pod warunkiem jednak, że strony podpiszą ją poprzez profil zaufany lub ważny certyfikowany podpis elektroniczny. Skan umowy podpisanej własnoręcznie nie jest wystarczającą formą do tego, aby uznać taki kontrakt za podpisany należycie.

Co jeżeli w umowie sprzedaży samochodu brakuje numeru dowodu?

Numer dowodu osobistego strony umowy lub dowodu rejestracyjnego sprzedawanego pojazdu nie jest niezbędny do tego, aby skutecznie sprzedaż samochód. Jeśli brak będzie takiego oznaczenia a mimo tego z łatwością będziemy mogli ustalić strony i przedmiot zobowiązania to taka umowa będzie ważna i skuteczna.

Co musi zawierać umowa sprzedaży samochodu z Niemiec?

Umowa sprzedaży samochodu z jakiegokolwiek kraju podlega pod te same zasady, jeśli oczywiście strony transakcji wybiorą dla swojego zobowiązania prawo polskie, pod które taki kontrakt będzie podlegał. W tym przypadku pochodzenie pojazdu nie odgrywa żadnego większego znaczenia.

Czy umowa sprzedaży samochodu podlega opodatkowaniu?

Tak, na kupującym ciąży obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC), który wynosi 2% wartości rynkowej sprzedawanego pojazdu. PCC musi być zapłacone w terminie 14 dni od chwili podpisania umowy.

Porozmawiaj z autorem

Andrzej Jakubowski

radca prawny, partner zarządzający

ajakubowski@jczkancelaria.pl +48 792772210

Mogą Cię zainteresować

25Wrz

Skarga na bezczynność organu

Skarga na bezczynność organu

07Lip

Umowa sprzedaży – co warto o niej wiedzieć?

Umowa sprzedaży – co warto o niej wiedzieć?
wszystkie wpisy