Teleporada – jak powinna być realizowana?

11Wrz

Teleporada nie jest, wbrew pozorom, nowością, która pojawiła się związku z pandemią. Wprowadzono ją w ramach funkcjonowania podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) na mocy rozporządzenia Ministra Zdrowia z 31.10.2019 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej.

Przepisy te włączyły do zakresu świadczeń gwarantowanych poradę lekarską udzielaną w warunkach ambulatoryjnych na odległość przy użyciu systemów teleinformatycznych lub systemów łączności. Uzupełnieniem jest zarządzenie Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z 30.12.2019 r., nr 177/2019/DSOZ, w sprawie warunków zawarcia i realizacji umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej.

Zgodnie ze wspomnianym rozporządzeniem Ministra Zdrowia możliwość udzielenia teleporady została włączona do:

świadczenia gwarantowanego lekarza POZ w ramach porady lekarskiej udzielanej w warunkach ambulatoryjnych,
świadczenia gwarantowanego pielęgniarki POZ w ramach wizyty realizowanej w warunkach ambulatoryjnych,
świadczenia gwarantowanego położnej POZ w ramach wizyty realizowanej w warunkach ambulatoryjnych,
świadczenia gwarantowanego nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej w ramach porady lekarskiej udzielanej w warunkach ambulatoryjnych.

Z kolei we wspomnianym zarządzeniu wskazano, że wymóg zapewnienia porad na odległość przy użyciu systemów teleinformatycznych lub systemów łączności ciąży na wszystkich świadczeniodawcach realizujących umowę o udzielanie świadczeń w rodzaju POZ w zakresach: lekarz POZ, pielęgniarka POZ lub położna POZ oraz nocna i świąteczna opieka medyczna.

Warunki udzielania teleporady

W przypadku udzielania teleporad telefonicznie placówka zobowiązana jest poinformować NFZ o numerze telefonu, pod którym teleporady są udzielane.

Teleporada może być udzielana w gabinecie lekarskim/pielęgniarskim przy zagwarantowaniu poufności, w tym zapewnienia braku dostępu osób nieuprawnionych do informacji przekazywanych za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności w związku z udzieleniem teleporady.

W przypadku przekazywania informacji dotyczących stanu zdrowia pacjenta, w tym cyfrowego odwzorowania dokumentacji medycznej, za pośrednictwem systemów teleinformatycznych, placówka musi wprowadzić rozwiązania techniczno-organizacyjne służące zapewnieniu transmisji dokumentów elektronicznych w postaci graficznej i tekstowej, w sposób zapewniający ich integralność oraz ochronę przed nieuprawnionym wykorzystaniem, przypadkowym lub niezgodnym z prawem zniszczeniem, utraceniem, zmodyfikowaniem, nieuprawnionym ujawnieniem lub nieuprawnionym dostępem.

Ponadto wprowadzono wymóg, aby teleporada udzielana była w wymiarze nie mniejszym niż dwie godziny tygodniowo, zgodnie z zasadami organizacji udzielania świadczeń określonymi w umowie z płatnikiem, zgodnie z harmonogramem pracy świadczeniodawcy oraz przy uwzględnieniu harmonogramów pracy lekarzy, pielęgniarek i położnych. Dostępność usługi ustalono na dni i godziny określone w umowie z płatnikiem.

Kolejnym wymogiem jest konieczność poinformowania pacjentów o możliwości skorzystania z teleporady w sposób zwyczajowo przyjęty w placówce, w szczególności przez umieszczenie, w sposób widoczny i ogólnodostępny, informacji w miejscu udzielania świadczeń i w siedzibie świadczeniodawcy.

W praktyce oznacza to konieczność zamieszczenia odpowiedniej adnotacji na tablicy ogłoszeń, a jeżeli placówka posiada stronę internetową – również poprzez umieszczenie tam odpowiedniej informacji. Dodatkowo, na żądanie pacjenta, placówka informuje o warunkach udzielania teleporad telefonicznie.

Szczegółowe kwestie dotyczące zakresu przekazywanych informacji zostały określone na mocy rozporządzenia w sprawie standardu. Wskazano w nim, że zakres informacji o warunkach udzielania teleporad musi obejmować:

wskazanie systemu teleinformatycznego lub systemu łączności, przy użyciu których placówka udziela teleporad,
wskazanie sposobu ustalenia terminu teleporady,
wskazanie sposobu nawiązania kontaktu między placówką a pacjentem oraz sposobu udzielenia teleporady,
określenie postępowania w sytuacji braku kontaktu z pacjentem w ustalonym terminem – co skutkuje jej anulowaniem,
wyjaśnienie o braku możliwości udzielenia teleporady w przypadku ustalenia (w porozumieniu z pacjentem lub jego opiekunem prawnym), że z uwagi na stan zdrowia świadczenie musi być udzielone w bezpośrednim kontakcie z pacjentem,
instrukcje o sposobie realizacji e-recepty, e-skierowania, e-zlecenia na wyroby medyczne, zlecenia badań dodatkowych oraz możliwości założenia przez pacjenta Internetowego Konta Pacjenta.

Teleporada stanowi rodzaj świadczenia zdrowotnego, konieczne jest więc także dostosowanie w tym zakresie regulaminu organizacyjnego przychodni.

Każda udzielona teleporada musi być odnotowana w dokumentacji pacjenta wraz z informacją o udzielonych zaleceniach – tak jak w przypadku każdej innej porady udzielanej przez uprawnione osoby wykonujące zawód medyczny.

Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie standardu organizacyjnego teleporady w ramach podstawowej opieki zdrowotnej przed udzieleniem teleporady osoba jej udzielająca zobowiązana jest to potwierdzenia tożsamości pacjenta na podstawie danych przekazanych przez niego za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności.

Zakres teleporady

W ramach teleporady, na podstawie badania podmiotowego i po analizie dostępnej dokumentacji medycznej pacjenta, w tym udostępnionej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, osoba udzielająca świadczenia zobowiązana jest do ustalenia, czy teleporada jest wystarczająca dla problemu zdrowotnego będącego jej przedmiotem. Jeżeli nie – należy poinformować pacjenta o konieczności udzielenia świadczenia zdrowotnego w bezpośrednim kontakcie z pacjentem.

W „Wytycznych konsultanta krajowego w dziedzinie medycyny rodzinnej dotyczących teleporad w podstawowej opiece zdrowotnej udzielanych w czasie epidemii wywołanej wirusem SARS-CoV-2” wskazuje się na konieczność rozważenia tej formy szczególnie w przypadku teleporad u dzieci, które powinny być realizowane z dużą ostrożnością.

Jeżeli porada zakończy się zaleceniami, należy wyjaśnić pacjentowi, że w razie pogorszenia się stanu zdrowia bądź wystąpienia innych niepokojących objawów powinien on bezzwłocznie zgłosić się ponownie do lekarza.

Z uwagi na wprowadzenie na terytorium RP stanu epidemii rekomenduje się, aby ograniczać bezpośrednie kontakty i w miarę możliwości starać się dokonywać porad w formie świadczeń telemedycznych.

Niemniej, jak wskazuje Centrala NFZ w Komunikacie do świadczeniodawców udzielających świadczeń w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna i ambulatoryjna opieka specjalistyczna z 24.03.2020 r. , „teleporady mogą być udzielane wyłącznie w sytuacji, gdy ocena stanu zdrowia i zakres niezbędnych czynności do zrealizowania na rzecz pacjenta nie wymaga osobistej obecności personelu medycznego”.

W przypadku „braku kontaktu z pacjentem” i konieczności anulowania teleporady informacja ta powinna również znaleźć odzwierciedlenie w dokumentacji medycznej.

Teleporada dla pacjentów z koronawirusem

Teleporady udzielanej w ramach POZ nie można utożsamiać z teleporadą udzielaną przez lekarza, lekarza dentystę albo podmiot wykonujący działalność leczniczą w oparciu o art. 7 ustawy z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Odnosi się ona bowiem wyłącznie do sytuacji udzielania świadczeń osobom, które podejrzewają u siebie obecność koronawirusa, a z uzasadnionych powodów nie mogą skontaktować się e swoim lekarzem POZ. Ponadto porada ta jest udzielana za pośrednictwem systemu teleinformatycznego udostępnionego przez Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia.