Prawo do błędu dla przedsiębiorców – nowe rozwiązanie

Zmiany w prawie

20Sty

Prawo do błędu zostało uregulowane w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców w art. 21a. Na czym polega? Od 1 stycznia 2021 roku przedsiębiorca wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, który naruszy przepisy prawa związane z wykonywaną działalnością gospodarczą w okresie 12 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej lub po upływie 36 miesięcy od dnia zawieszenie bądź zakończenia działalności, będzie mógł uniknąć negatywnych konsekwencji tego naruszenia.

Prawo do błędu dotyczy zarówno sytuacji, kiedy przedsiębiorca podejmuje działalność po raz pierwszy, jak i kiedy prowadził firmę wcześniej, ale działalność została zawieszona lub zakończona (zamknięta).

W tym ostatnim przypadku, żeby móc skorzystać z prawa do błędu, musi minąć co najmniej  36 miesięcy od dnia ostatniego zawieszenia lub zakończenia działalności.

Przedsiębiorca, który popełni błąd w ciągu 12 miesięcy od dnia podjęcia działalności lub 36 miesięcy od jej zamknięcia lub zawieszania – może uniknąć kary.

Kiedy i w jaki sposób prawo do błędu będzie wykonywane?

Z prawa do popełnienia błędu skorzystać mogą zatem podmioty, wobec których organ podatkowy lub administracyjny wszczął postępowanie mandatowe lub postępowanie w sprawie nałożenia bądź wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej.

W takim przypadku właściwy organ przed nałożeniem kary będzie wzywał przedsiębiorcę, w drodze postanowienia  do:

  • usunięcia w wyznaczonym przez siebie terminie stwierdzonych naruszeń przepisów prawa oraz
  • ewentualnych skutków tych naruszeń.

W przypadku postępowania mandatowego, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, funkcjonariusz, inspektor lub przedstawiciel właściwego organu może odebrać od przedsiębiorcy pisemne oświadczenie, w którym przedsiębiorca ten zobowiązuje się do usunięcia stwierdzonych naruszeń przepisów prawa oraz skutków tych naruszeń, jeżeli skutki takie wystąpiły, w wyznaczonym przez te podmioty terminie. W takim przypadku właściwy organ nie wzywa przedsiębiorcy do usunięcia stwierdzonych naruszeń przepisów prawa oraz skutków tych naruszeń.

Naprawienie błędu po wezwaniu organu

Jeżeli przedsiębiorca – w wyznaczonym terminie – przestanie naruszać prawo i usunie skutki tego naruszenia, to:

  • nie będzie podlegać karze za popełnione wykroczenie lub wykroczenie skarbowe, albo
  • właściwy organ, w drodze decyzji, odstąpi od nałożenia na niego lub wymierzenia mu administracyjnej kary pieniężnej i poprzestanie na pouczeniu.

Dobrowolna korekta błędów

Przedsiębiorcy, którzy dobrowolnie, przed otrzymaniem wezwania z urzędu, przyznają się do wykroczeń (w tym wykroczeń skarbowych), w okresie odpowiednio pierwszych 12 lub ostatnich 36 miesięcy i usuną powstałe skutki tych naruszeń, mogą uniknąć kary zgodnie z prawem do popełnienia.

W przypadku, w którym przedsiębiorca sam, bez wezwania organu albo składania zobowiązania, przestanie naruszać przepisy, a także usunie skutki naruszenia i powiadomi o tym odpowiedni organ. Także wtedy organ odstąpi od ukarania przedsiębiorcy i poprzestanie na pouczeniu.

Kiedy przedsiębiorca nie ma prawa do błędu?

Prawo do błędu nie dotyczy wszystkich naruszeń prawa. Przedsiębiorca nie będzie mógł z niego skorzystać, jeśli:

  • naruszenie dotyczy przepisów prawa, które zostały naruszone już przez przedsiębiorcę w przeszłości, tj. przed 1 stycznia 2021 r. (co istotne, w tym zakresie ciężar dowodu spoczywa na organie);
  • naruszenie przepisów prawa jest rażące (w tym zakresie również ciężar dowodu leży po stronie organu. To organ musi udowodnić rażący charakter naruszenia); za rażące naruszenie przyjmuje się brak odpowiedniego urządzenia do poboru opłaty elektronicznej za przejazd pojazdem ciężkim (powyżej 3,5 tony) po płatnych drogach krajowych oraz pobór opłaty za autostrady na wyznaczonych odcinkach;
  • nie jest możliwe usunięcie naruszeń przepisów prawa lub wywołały one nieodwracalne skutki;
  • konieczność nałożenia grzywny w drodze mandatu karnego albo nałożenia lub wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej wynika z ratyfikowanej umowy międzynarodowej albo bezpośrednio stosowanych przepisów prawa Unii Europejskiej;
  • naruszenie przepisów prawa polega na działaniu bez uzyskania wcześniejszej zgody, zezwolenia lub pozwolenia (także koncesje, wpis do rejestru działalności regulowanej) właściwego organu na to działanie, jeżeli przepisy przewidują obowiązek ich uzyskania, lub na działaniu niezgodnym z taką zgodą, zezwoleniem lub pozwoleniem;
  • przepisy odrębne przewidują nałożenie grzywny w drodze mandatu karnego (np. mandat karny za wykroczenie drogowe) albo nałożenie lub wymierzenie administracyjnej kary pieniężnej za niewykonanie zaleceń pokontrolnych;
  • prawa do błędu nie ma także firma, w której do naruszenia przepisów doszło w ciągu roku od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej, ale naruszenie to trwało także później, po przekroczeniu pierwszych 12 miesięcy funkcjonowania;

Podsumowanie

Wprowadzona instytucja prawa do błędu ma na celu ochronę początkujących przedsiębiorców przed konsekwencjami błędów lub naruszeń podatkowych, popełnianych w początkowej fazie prowadzenia działalności.

Na skutek wprowadzonej regulacji podatnicy, w przypadku których organ podatkowy lub organ administracji publicznej stwierdzi nieprawidłowości, lub naruszenia, będą mieli możliwość uniknięcia konsekwencji karno-skarbowych, naprawiając owe błędy lub naruszenia.

Należy jednak pamiętać, że prawo do popełnienia błędu może być stosowane jedynie w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej i czynności z tym związanych. Nie dotyczy kar nałożonych na podatników występujących w charakterze osoby prywatnej.

Porozmawiaj z autorem

Karolina Listopadzka

radczyni prawna

klistopadzka@jczkancelaria.pl +48 668201535

Mogą Cię zainteresować

Nowe zasady przedawnienia zobowiązań

Nowe zasady przedawnienia zobowiązań

Fundacje i stowarzyszenia a wpis do CRBR

Fundacje i stowarzyszenia a wpis do CRBR
wszystkie wpisy