Kiedy można składać skargę na przewlekłość do sądu administracyjnego

Przewlekłość postępowań sądowych jest problemem, który istnieje w Polsce od bardzo długiego czasu. Wpływ na taki stan rzeczy ma wiele różnych czynników, choć na czele wysuwa się przede wszystkim znaczne obłożenie sądów dużą liczbą spraw. Stronie, która uważa, że w jej sprawie doszło do przewlekłości, przysługuje prawo do wniesienia specjalnej skargi – kiedy jednak można to zrobić?

Postępowania ze skargi na przewlekłość

O przewlekłości mówimy, gdy dana sprawa jest rozpatrywana zbyt długo lub gdy nie podjęte zostały w niej żadne czynności. Powodów takiego stanu rzeczy może być wiele – od nieodpowiedniej organizacji pracy sędziego lub jego pomocników, aż do zwykłego przeoczenia sprawy, która już dawno powinna znaleźć swoje rozstrzygnięcie.

Niezależnie od powyższego, skarga na przewlekłość przysługuje w następujących rodzajach spraw:

• w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe,
• w sprawach o wykroczenia,
• w przedmiocie odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary,
• karne,
• cywilne,
• sądowo-administracyjne,
• egzekucyjne oraz w inne postępowania dotyczące wykonania orzeczenia sądowego.

Kiedy zachodzi przewlekłość postępowania?

Podstawowym czynnikiem decydującym o prawie złożenia omawianej skargi jest zaistnienie stanu przewlekłości. Największe znaczenie odgrywa tutaj czas oraz fakt podjęcia czynności procesowych przez właściwy organ lub sąd. W praktyce przyjmuje się, że jeśli przez co najmniej rok sąd lub organ nie dokonał żadnej czynności i nie informował strony o konieczności wydłużenia toczącego się postepowania to możemy mówić z dużym prawdopodobieństwem, że doszło wówczas do przewlekłości.

Stan ten nie został jednak określony w żadnym przepisie. Ustawodawca opisuje przewlekłość w bardzo ogólny sposób twierdząc, że jeśli organ administracji nie załatwił sprawy w wymaganym odgórnie terminie to strona może złożyć w pierwszej kolejności wniosek o ponaglenie. Dopiero, gdy takie działania nie odniosą pożądanego skutku można zastanawiać się nad wniesieniem skargi na przewlekłość postępowania do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego.

Przewlekłość postępowania należy traktować jako stan sprawy, którego zaistnienie sąd ocenia bez względu na to, czy organ wydał finalną decyzję, gdyż jest ona zjawiskiem (sytuacją) niezmiennym, co najwyżej stopniowalnym. Przewlekłość postępowania zachodzi wówczas, gdy organ nie załatwia sprawy w terminie, a podejmowane przez niego działania nie charakteryzują się koncentracją, względnie mają charakter czynności pozornych, nieistotnych dla merytorycznego załatwienia sprawy. O przewlekłym prowadzeniu postępowania można mówić, gdy organowi będzie można skutecznie przedstawić zarzut niedochowania należytej staranności w takim zorganizowaniu postępowania administracyjnego, aby zakończyło się ono w rozsądnym terminie, względnie zarzut przeprowadzania czynności (w tym dowodowych) pozbawionych dla sprawy jakiegokolwiek znaczenia. Przewlekłość postępowania zachodzi, gdy jest ono długotrwałe, prowadzone rozwlekle i trwa ponad konieczność wyjaśnienia okoliczności faktycznych i prawnych niezbędnych do finalnego jej rozstrzygnięcia.

Złożenie skargi na przewlekłość do sądu administracyjnego

Skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie Jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi, skargę na akty lub czynności wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się o wydaniu aktu lub podjęciu innej czynności. Sąd, po wniesieniu skargi, może uznać, że uchybienie tego terminu nastąpiło bez winy skarżącego i rozpoznać skargę. W przypadku innych aktów, jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi i nie stanowi inaczej, skargę można wnieść w każdym czasie. Skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania można wnieść w każdym czasie po wniesieniu ponaglenia do właściwego organu.

Pamiętajmy, że we właściwych dla siebie sprawach prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka mogą wnieść skargę w terminie sześciu miesięcy od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięcia w sprawie indywidualnej, a w pozostałych przypadkach w terminie sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie aktu lub podjęcia innej czynności uzasadniającej wniesienie skargi. Termin do wniesienia skargi na przewlekłość uważa się za zachowany także wtedy, gdy przed jego upływem strona wniosła skargę wprost do sądu administracyjnego. W takim przypadku sąd ten niezwłocznie przesyła skargę odpowiednio do organu, który wydał zaskarżone rozstrzygnięcie, wydał akt lub podjął inną czynność, będącą przedmiotem skargi.