Zmiana kwoty wolnej od potrąceń – konsekwencje dla pracodawcy – wzory do pobrania

Prawo pracy

08Paź

Tarcza 3.0 wprowadziła możliwość ustalenia wyższej kwoty wolnej od potrąceń. Dotyczy to pracowników i zajmowanych im przez komorników wynagrodzeń oraz potrąceń dokonywanych przez pracodawcę.

Zgodnie z art. 52 tarczy 3.0,  jeżeli z powodu podjętych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działań służących zapobieganiu zarażeniem wirusem SARS-CoV-2 pracownikowi zostało obniżone wynagrodzenie lub członek rodziny pracownika utracił źródło dochodu, kwoty określone w art. 87¹ § 1 kodeksu pracy ulegają zwiększeniu o 25% na każdego nieosiągającego dochodu członka rodziny, którego pracownik ten ma na utrzymaniu.

Dla przypomnienia art. 87¹ § 1 kodeksu pracy stanowi, że wolne od potrąceń są:

  • kwota minimalnego wynagrodzenia – obecnie 2600 brutto; pod uwagę brana jest kwota „na rękę”, czyli po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego – około 1877 zł netto,
  • 75% wynagrodzenia (netto) przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
  • 90% wynagrodzenia (netto) przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych przez kodeks pracy (kary porządkowe).

Sytuacje, które będą skutkowały koniecznością zwiększenia kwoty wolnej od potrąceń:

  • gdy wynagrodzenie pracownika zostało obniżone na skutek SARS-CoV-2 – np. w związku z wprowadzeniem obniżonego wymiaru czasu pracy lub przestoju ekonomicznego na podstawie przepisów tarczy antykryzysowej, a pracownik ma na utrzymaniu innych członków rodziny, którzy nie osiągają dochodu – wówczas kwota wolna od potrąceń ulega zwiększeniu odpowiednio o 25% na każdego nieosiągającego dochodu członka rodziny,
  • gdy wynagrodzenie pracownika nie uległo obniżeniu, ale członek jego rodziny utracił dochód z powodu SARS-CoV-2 – wówczas kwota wolna od potrąceń ulega odpowiednio zwiększeniu o 25% na każdego członka rodziny nieosiągającego dochodu w związku z pandemią,
  • gdy wynagrodzenie pracownika uległo obniżeniu i członek rodziny tego pracownika utracił źródło dochodu z powodu pandemii – kwota wolna od potrąceń ulega w tej sytuacji zwiększeniu o 25% na każdego nieosiągającego w związku z pandemią dochodu członka rodziny.

Obowiązki pracodawcy

Pracodawca ma obowiązek podwyższyć kwotę wolną od potrąceń, jeśli spełnione zostaną przesłanki określone w przepisie ww. art. 52 tarczy 3.0. Tym samym ma obowiązek ustalić, czy pracownik może korzystać ze zwiększonej kwoty wolnej od potrąceń i odpowiednio ją skorygować.

Co może się wydarzyć, jeśli pracodawca tego nie zrobi?

Może się spotkać z zarzutem, że dokonał potrącenia w nieprawidłowej wysokości. To z kolei może być potraktowane jako wykroczenie przeciwko prawom pracownika, o którym mowa w art. 282 § 1 pkt 1 kodeksu pracy. Jest ono zagrożone karą grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

Pracodawca ma również obowiązki względem komornika w związku z zajęciem pracownikowi wynagrodzenia za pracę. Zgodnie z art. 882 § 1 kodeksu postępowania cywilnego pracodawca jest obowiązany:

  • przedstawić za okres trzech miesięcy poprzedzających zajęcie, za każdy miesiąc oddzielnie, zestawienie periodycznego wynagrodzenia dłużnika za pracę oraz oddzielnie jego dochodu z wszelkich innych tytułów;
  • podać, w jakiej kwocie i w jakich terminach zajęte wynagrodzenie będzie przekazywane wierzycielowi;
  • w razie istnienia przeszkód do wypłacenia wynagrodzenia za pracę złożył oświadczenie o rodzaju tych przeszkód, a w szczególności podał, czy inne osoby roszczą sobie prawa, czy i w jakim sądzie toczy się sprawa o zajęte wynagrodzenie i czy oraz o jakie roszczenia została skierowana do zajętego wynagrodzenia egzekucja przez innych wierzycieli.

Jeśli pracodawca poda nieprawidłowe, niezgodne z prawdą informacje, może narazić się na grzywnę. Wobec tego, pracodawca ma obowiązek, aby w razie istnienia przeszkód do wypłacenia wynagrodzenia za pracę złożyć komornikowi oświadczenie o rodzaju tych przeszkód i informować o wszelkich zmianach w tym zakresie.

Jeżeli pracodawca nie wykona tych obowiązków (nie będzie realizował zajęcia, nie dopełni obowiązku informacyjnego w terminie), stosownie do art. 886 § 1 kodeksu postępowania cywilnego zostanie ukarany karą grzywny w wysokości do 5000 zł przez komornika. Tę grzywnę komornik może ponawiać.

Pracodawca powinien pamiętać, że przeliczenie na nowo kwoty wolnej od potrąceń i ewentualne nieprawidłowości w tym zakresie mogą rzutować na jego odpowiedzialność również na gruncie przepisów kodeksu postępowania cywilnego o egzekucji.

W razie zwiększenia kwoty wolnej, pracodawca powinien także dopełnić wymaganych obowiązków informacyjnych względem komornika.

Powyższe konsekwencje powodują, że z punktu widzenia pracodawcy bardzo istotne jest prawidłowe ustalenie przesłanek warunkujących zwiększenie kwoty wolnej od potrąceń.

W sytuacji, w której pracodawca narusza obowiązki wynikające z zajęcia wynagrodzenia za pracę czy składa oświadczenia przewidziane ww. art. 882 § 1 k.p.c. niezgodnie z prawdą albo też dokonuje wypłaty zajętej części wynagrodzenia dłużnikowi, odpowiada także za szkodę wyrządzoną przez to wierzycielowi.

Co istotne, wchodzą tu w grę regulacje RODO, które m.in. stanowią, że dane osobowe, których żąda pracodawca od pracownika muszą być adekwatne, stosowne oraz ograniczone do tego, co niezbędne do celów, w których są przetwarzane.

Mając powyższe na względzie należy przekazać pracownikom informację o treści art. 52 tarczy 3.0 oraz pouczyć ich, że jeśli zachodzą wskazane w tym przepisie okoliczności, powinni złożyć pracodawcy odpowiednie oświadczenie – wzór takiego oświadczenia należy pracownikom udostępnić, co będzie stanowiło ułatwienie dla pracowników, którzy mogą nie do końca zrozumieć, jakie informacje powinni podać.

Przygotowane przez nas wzory pouczenia oraz oświadczenia do pobrania poniżej.

Porozmawiaj z autorem

Karolina Listopadzka

radczyni prawna

klistopadzka@jczkancelaria.pl +48 668201535

Mogą Cię zainteresować

30Wrz

Jak rozwiązać umowę o pracę i jak napisać wypowiedzenie?

Jak rozwiązać umowę o pracę i jak napisać wypowiedzenie?

21Wrz

Mobbing w pracy — Kodeks pracy, definicja, gdzie zgłosić i co warto wiedzieć?

Mobbing w pracy — Kodeks pracy, definicja, gdzie zgłosić i co warto wiedzieć?
wszystkie wpisy