Czym jest kontrakt i umowa B2B?

10Cze

Umowy b2b są od kilku lat popularną formą zatrudnienia w Polsce. Tak naprawdę nie stanowią one źródła stosunku pracy i nie możemy zaliczyć ich ani do umów zlecenia, ani umów o dzieło. Czym zatem są kontrakty b2b i kiedy dokładnie możemy je stosować?

W tym artykule dowiesz się:

że umowa B2B może być uznana za umowę nienazwaną,
jakie są elementy standardowej umowy B2B,
kto może być stroną umowy B2B,
kiedy umowa B2B może być uznana za umowę o pracę,
czy umowa B2B może zostać rozwiązana,
jakie są różnice między umową o pracę a umową B2B,
że duża liczba programistów zatrudniana jest na podstawie umów B2B.

Na czym polega umowa B2B?

Umowa b2b może zostać w rzeczywistości zakwalifikowana do cywilnoprawnych umów nienazwanych. Praca wykonywana na jej podstawie opiera się na prowadzeniu własnej działalności gospodarczej. Wykonawca musi być bowiem przedsiębiorcą, który odprowadza wszystkie zaliczki na podatek dochodowy oraz składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Zamawiającym może być w zasadzie dowolny podmiot, zarówno osoba fizyczna jak i prawna.

Umowa b2b w zakresie wykonywanych zadań nie różni się tak naprawdę od pozostałych umów cywilnych, różnicą jest tutaj wyłącznie fakt bycia przedsiębiorcą po stronie wykonawcy. Kontrakt b2b możemy porównać do umowy współpracy.

Co zawiera typowa umowa B2B?

Standardowa umowa b2b zawiera w sobie następujące elementy:

określenie stron zobowiązania – zwyczajowo jest to zamawiający oraz wykonawca,
wskazanie przedmiotu umowy, a więc zakresu obowiązków i czynności, które musi zrealizować wykonawca. Pamiętajmy, że umowa b2b nie może prowadzić do powstania stosunku pracy, ponieważ będzie wówczas uznana za typową umowę o pracę. O stosunku pracy mówimy, gdy dana osoba wykonuje swoje zadania w miejscu i czasie wyznaczonym przez drugiego kontrahenta, a także pozostaje pod jego kierownictwem,
opisanie wynagrodzenia przysługującego wykonawcy, sposobu i terminu jego zapłaty,
wskazanie czasu obowiązywania umowy oraz możliwości jej wcześniejszego wypowiedzenia – umowy tego rodzaju mogą być oczywiście zawierane na czas nieokreślony,
podpisy stron.

Oprócz powyższych elementów strony kontraktu b2b mogą wpisać do umowy inne postanowienia np. kary umowne za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania przez którąkolwiek ze stron, obowiązek zachowania w tajemnicy wszystkich informacji uzyskanych w związku z realizacją umowy lub prawo do płatnego urlopu.

Kontrakt b2b jest konstruowany w oparciu o wolę stron, przy czym musi on pozostawać w zgodzie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami współżycia społecznego. W praktyce oznacza to, że pozycje stron zobowiązania powinny być sobie odpowiadające, tj. niedopuszczalne jest górowanie jednego kontrahenta nad drugim i wykorzystywanie zbyt mocnej pozycji.

Kto może podpisać umowę B2B?

Umowa b2b może zostać podpisana zarówno przez osoby fizyczne, jak i osoby prawne. Ważne jest jednak to, aby po stronie wykonawcy pojawiła się osoba wykonująca działalność gospodarczą. Przepisy nie konkretyzują jaka dokładnie ma to być działalność, stąd w tym zakresie panuje zupełna dowolność.

Kiedy może dojść do uznania umowy B2B za umowę o pracę?

Kontrakty b2b bardzo często mają na celu obejście przepisów prawa pracy, co jest niepożądanym działaniem. Zatrudniający chcą bowiem uniknąć ciężarów związanych z kosztami zatrudnienia pracownika, a więc płatnych urlopów wypoczynkowych, odpłatnych zwolnień lekarskich, opłacania składek na ubezpieczenia zdrowotne i społeczne, a także odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy do właściwego urzędu skarbowego. W przypadku prawidłowo sporządzonej umowy b2b tego rodzaju obowiązki zostają przeniesione na wykonawcę i są realizowane w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Umowa b2b może być jednak uznana za umowę o pracę, jeśli w danej sytuacji możemy uznać, że wykonawca pozostaje w stosunku pracy a nie w stosunku cywilnoprawnym. Zgodnie bowiem z treścią art. 22 §1-1² Kodeksu pracy przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Zatrudnienie w warunkach określonych powyżej jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych powyżej.

Warto w tym miejscu przytoczyć wyrok Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 22 września 2021 r. (sygn. akt IV U 72/21), zgodnie z którym pracowniczego podporządkowania nie można utożsamiać z permanentnym nadzorem (obserwacją) przełożonego nad sposobem, czy też właściwym tempem wykonywanych czynności pracowniczych, gdyż wystarczy wskazanie zadania i zakreślenie terminu jego wykonania, a następnie kontrola jakości i terminowości wykonanej pracy. Istotne natomiast jest to, że pracownik nie ma samodzielności w określaniu bieżących zadań, ponieważ to należy do sfery pracodawcy organizującego proces pracy. Przejawem podporządkowania pracowniczego w odniesieniu do osób zatrudnionych w warunkach autonomicznego podporządkowania jest uprawnienie pracodawcy do wydawania im wiążących poleceń dotyczących pracy.

Jak rozwiązać umowę B2B?

Umowa b2b może zostać rozwiązana po upływie czasu, na który została zawarta. Jeśli jednak mamy do czynienia z kontraktem bezterminowym konieczne jest, aby w jego treści znalazło się postanowienie regulujące wypowiedzenie zobowiązania. Prawo do wypowiedzenia umowy b2b może pojawić się oczywiście także i w przypadku terminowych kontraktów, pamiętajmy jednak o tym, aby dokładnie opisać okoliczności, które uzasadniają zastosowanie wypowiedzenia oraz podać okres wypowiedzenia.

Kontrakt B2B a umowa o pracę – jakie są podstawowe różnice?

Podstawową różnicą pomiędzy umową o pracę a kontraktem b2b jest brak pozostawania pod kierownictwem drugiej strony w przypadku umów b2b. Wykonawca powinien samodzielnie zarządzać swoim czasem i grafikiem zadań, co jednak nie oznacza, że zleceniodawca nie ma prawa okresowo kontrolować prac drugiej strony. W przypadku umowy b2b nie możemy mówić o wykonywaniu pracy w ramach konkretnych godzin od – do, ponieważ może to zostać uznane za stosunek pracy. Dokładna definicja stosunku pracy została podana wcześniej i wynika z treści art. 22 KP. Pamiętajmy więc, że istotą stosunku pracy jest wykonywanie określonego rodzaju pracy na rzecz pracodawcy oraz pod jego nadzorem i kierownictwem, w miejscu i w czasie wyznaczonym przez niego, za odpowiednim wynagrodzeniem.

Jeśli umowa wykazuje cechy wspólne dla co najmniej dwóch różnych rodzajów (typów) umów (np. umowy o pracę i umowy prawa cywilnego), to w celu dokonania jej właściwej kwalifikacji prawnej należy posłużyć się metodą typologiczną, której istota sprowadza się do poczynienia ustaleń w kierunku, jakie cechy przeważają (dominują) w umowie. Innymi słowy, w razie wątpliwości, czy dana umowa jest umową o pracę, czy umową cywilnoprawną, należy ustalić, czy w treści i sposobie jej wykonywania przeważają cechy umowy o pracę, czy też umowy cywilnoprawnej. Dopiero wówczas, gdy umowa poddawana analizie (w swej treści, a zwłaszcza w sposobie wykonywania) wykazuje z jednakowym ich nasileniem cechy wspólne dla co najmniej dwóch różnych wzorców umownych, o jej typie (rodzaju) decyduje zgodny zamiar stron i cel umowy, który może (ale wcale nie musi) wyrażać się także w nazwie umowy. Istotne (pomocne) przy kwalifikacji takiej umowy jest też uwzględnienie okoliczności towarzyszących jej zawarciu. Pierwszorzędne znaczenie ma jednak nie tyle treść zawartej między stronami umowy, ile sposób jej wykonywania. Co więcej, sąd może ustalić istnienie stosunku pracy nawet wtedy, gdy strony w dobrej wierze zawierają umowę cywilnoprawną, lecz jej treść lub sposób realizacji odpowiada cechom stosunku pracy.

Jaki rodzaj umowy dla specjalistów IT: umowa o pracę czy kontrakt B2B?

W rzeczywistości specjaliści IT mogą być zatrudniani w oparciu o różnego rodzaju umowy, zarówno te cywilnoprawne, jak i umowy o pracę. Najważniejsze jest tutaj ustalenie czy dana osoba będzie wykonywała swoje zadania pod nadzorem i kierownictwem drugiej strony – jeśli tak to niezbędne stanie się zawarcie umowy o pracę.

W praktyce praca specjalistów IT niekoniecznie wiąże się z obowiązkiem świadczenia usług w ramach standardowych, tzw. etatowych, godzin pracy. Informatycy i inni przedstawiciele tej branży bardzo często wykonują swoje zadania podobnie jak freelancerzy, tj. zdalnie z domu lub innego miejsca na świecie i o wybranej przez siebie porze. Równie często podejmują czynności w razie potrzeby zgłoszonej przez zleceniodawcę, a tej zazwyczaj nie da się ustalić godzinowo. Wszystko to powoduje, że specjaliści IT są zatrudniani przede wszystkim na podstawie kontraktów b2b, rzadziej umów zlecenia. Z jednej strony oznacza to dla nich większe wynagrodzenie, z drugiej jednak konieczność założenia własnej działalności gospodarczej oraz realizacji wynikających z tego tytułu obowiązków (głównie natury skarbowej).

O rodzaju umowy skierowanej dla specjalisty IT powinny zadecydować zgodnie obie strony przyszłego zobowiązania. Innymi słowy narzucanie danego typu umowy tylko przez jednego kontrahenta nie powinno mieć w ogóle miejsca.

Podsumowanie

Kontrakt b2b należy zakwalifikować do nienazwanych umów prawa cywilnego, nie powoduje on powstania stosunku pracy, a więc wykonawca nie może być utożsamiany z pracownikiem w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy. Treść umów b2b jest uzależniona od woli stron zobowiązania, przy czym musi być zgodna z przepisami powszechnie obowiązującymi oraz zasadami współżycia społecznego. Jednocześnie umowa b2b nie może prowadzić do powstania stosunku pracy, w przeciwnym wypadku będzie uznawana za typową umowę o pracę i to od samego początku jej zawarcia.

FAQ

Czy umowa B2B i kontrakt B2B to jest to samo?

Pojęcia umowy b2b i kontraktu b2b możemy stosować zamiennie, są to synonimy.

Co może być przedmiotem umowy B2B?

Przedmiotem umowy b2b może być tak naprawdę każdy rodzaj czynności, decydujące znaczenie ma tutaj potrzeba strony zamawiającej.

Co nie może się znaleźć w umowie B2B?

W umowach b2b nie powinny znajdować się zapisy odnoszące się do nadzoru i kontroli ze strony zamawiającego nad wykonawcą. Takie postanowienia mogą bowiem świadczyć o powstaniu stosunku pracy, a co za tym idzie kontrakt b2b będzie uznany za zwykłą umowę o pracę.

Czy i kiedy stosować poufność w umowie B2B?

Strony umowy b2b mogą zawrzeć w niej postanowienia dotyczące obowiązku zachowania w tajemnicy wszystkich informacji związanych z wykonywaniem danego kontraktu. Tego rodzaju zapisy są szczególnie istotne, gdy wykonawca ma dostęp do ważnych danych drugiej strony. Oczywiście stosowanie poufności w umowie b2b nie jest obowiązkowe.

Czy pracodawca może zlecać naprawę usterek i błędów w ramach umowy B2B?

Jeśli dana osoba pozostaje w stosunku pracy to jej pracodawca nie powinien zlecać dodatkowych czynności w ramach odrębnej umowy, także jeśli byłaby to umowa b2b. Takie działanie może być uznane za nadużycie ze strony pracodawcy.

Czy strony umowy B2B muszą prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą?

Wykonawca umowy b2b powinien co do zasady prowadzić własną działalność gospodarczą, przy czym nie musi mieć ona charakteru jednoosobowego (może to być np. działalność w formie spółki prawa handlowego). Zleceniodawca nie ma obowiązku prowadzenia jakiejkolwiek działalności, może to być więc np. osoba fizyczna zatrudniona na etacie w innej firmie.