Fundacje i stowarzyszenia a wpis do CRBR

Od 31 października 2021 r. fundacje i stowarzyszenia są instytucją zobowiązaną, według ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, w zakresie w jakim przyjmują lub dokonują płatności w gotówce o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10 000 euro, bez względu na to, czy płatność jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane.

Dodać należy, że wyłącznie stowarzyszenia zarejestrowane w KRS podlegają wpisowi do CRBR.

Zgodnie z art. 5. Ustawy, przeliczenia kwot wyrażonych w ustawie w euro dokonuje się według średniego kursu waluty ogłoszonego przez NBP, obowiązującego w dniu przeprowadzania transakcji, w dniu zlecenia przeprowadzenia transakcji lub w dniu wydania decyzji o nałożeniu kary pieniężnej.

W związku z licznymi zapytaniami, kierowanymi do nas, a  dotyczącymi wpisu fundacji i stowarzyszeń  do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych, wskazuję na komunikat dostępny na stronie gov.pl:

„Komunikat dotyczący fundacji, jako instytucji obowiązanych w związku z wejściem w życie w dniu 13 lipca 2018 r. ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2020 r. poz. 971 z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”

Stosownie do treści art. 2 ust. 1 pkt 21 ustawy, instytucją obowiązaną jest fundacja ustanowiona na podstawie ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz. U. z 2018 r. poz. 1491 oraz z 2020 r. poz. 695) w zakresie, w jakim przyjmuje lub dokonuje płatności w gotówce o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10 000 euro, bez względu na to, czy płatność jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane.

Do obowiązków fundacji, będącej instytucją obowiązaną w rozumieniu przepisów ustawy należy m.in.:

• wyznaczenie kadry kierowniczej wyższego szczebla, odpowiedzialnej za wykonywanie obowiązków określonych w ustawie (art. 6 w zw. z art. 2 ust. 2 pkt 9);
• wyznaczenie spośród członków organu zarządzającego osoby odpowiedzialnej za wdrażanie obowiązków określonych w ustawie (art. 7);
• wyznaczenie pracownika zajmującego kierownicze stanowisko, odpowiedzialnego za zapewnienie zgodności działalności fundacji oraz jej pracowników i innych osób wykonujących czynności na jej rzecz z przepisami ustawy (art. 8);
• identyfikacja i ocena ryzyka związanego z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu odnoszącego się do działalności fundacji, a także sporządzanie w postaci papierowej lub elektronicznej oceny tego ryzyka, jak również jego aktualizacja nie rzadziej niż co 2 lata (art. 27);
• stosowanie środków bezpieczeństwa finansowego wobec swoich klientów (art. 33–37, art. 39 i art. 41);
• stosowanie wzmożonych środków bezpieczeństwa finansowego w przypadkach wyższego ryzyka prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (art. 43, art. 44 i art. 46);
• dokumentowanie zastosowanych środków bezpieczeństwa finansowego oraz wyników bieżącej analizy przeprowadzanych transakcji (art. 34 ust. 3);
• prowadzenia bieżącej analizy przeprowadzanych transakcji w stosunku do klientów, wobec których stosuje się wzmożone środki bezpieczeństwa finansowego (art. 43 ust. 3);
• podejmowanie działań określonych w art. 43 ust. 4 w przypadku ujawnienia transakcji nietypowej, nienaturalnie złożonej oraz opiewającej na wysokie kwoty, które wydają się nie mieć uzasadnienia prawnego lub gospodarczego;
• przechowywanie dokumentacji uzyskanej w wyniku stosowania środków bezpieczeństwa finansowego oraz dowodów potwierdzających przeprowadzone transakcje (art. 49);
• wprowadzenie wewnętrznej procedury w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finasowaniu terroryzmu (art. 50);
• przekazywanie Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej informacji o przyjętej wpłacie lub dokonanej wypłacie środków pieniężnych o równowartości przekraczającej 15 000 euro (art. 72 ust. 1 pkt 1);
• zawiadamianie w trybie i na zasadach określonych w ustawie Generalnego Inspektora Informacji Finansowej o okolicznościach, które mogą wskazywać na podejrzenie popełnienia przestępstwa prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (art. 74);
• stosowanie szczególnych środków ograniczających wobec osób i podmiotów określonych w ustawie (art. 117);
• wstrzymywanie transakcji w trybie i na zasadach określonych w ustawie.”

Porządkując informacje, beneficjentem rzeczywistym w przypadku fundacji i stowarzyszeń, w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu jest każda osoba fizyczna sprawująca bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad klientem (klientem jest sama organizacja) poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez klienta, lub każdą osobę fizyczną, w imieniu której są nawiązywane stosunki gospodarcze lub jest przeprowadzana transakcja okazjonalna”.

Ustalenia beneficjenta rzeczywistego należy dokonywać przez pryzmat uprawnień do podejmowania wiążących rozstrzygnięć odnoszących się do całej fundacji czy stowarzyszenia.

W przypadku fundacji i stowarzyszeń beneficjentami rzeczywistymi mogą być członkowie zarządu tych organizacji, w fundacji beneficjentem może również być fundator, w zależności od uprawnień, przyznanych w statucie.

Ustawa wskazuje również, że w osobach prawnych, za beneficjenta rzeczywistego uznaje się osobę fizyczną dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym tej osoby prawnej, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu.

Beneficjentami rzeczywistymi mogą zatem być członkowie organów stanowiących fundacji lub stowarzyszenia, jeśli dysponują oni więcej niż 25% ogólnej liczby głosów.

Dane beneficjenta lub beneficjentów fundacji i stowarzyszeń należy zamieścić w CRBR, służącemu do przetwarzania danych o beneficjentach rzeczywistych.

Należy pamiętać o aktualizacji wpisów, gdy zmieni się skład organów organizacji lub dane osobowe poszczególnych osób wchodzących w ich skład (np. zmiana nazwiska czy państwa zamieszkania).

O innych aspektach CRBR pisaliśmy w naszym artykule CRBR – z czym to zjeść? Jakie zmiany od maja?